Binnen de opleiding van magistraten is er steeds meer oog voor de rol van het slachtoffer binnen een rechtszaak. Om inzicht te krijgen in de manier waarop andere landen omgaan met slachtoffers organiseerde het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding (IGO) voor het eerst een driedaags seminarie onder de titel “Secondary Traumatic Stress within the Judiciary and Judicial Staff: What measures to be taken?”. Het seminarie leverde alvast enkele interessante inzichten op: wat als de magistraat nu het slachtoffer wordt van een rechtszaak?
U maakt het maar mee: u bent het slachtoffer van een misdrijf. Uw zaak komt uiteindelijk voor de rechtbank en daar speelt de hele zaak zich opnieuw voor uw ogen af: u wordt geconfronteerd met zeer gevoelige vragen, uw dossier sleept lang aan, u begrijpt de ambtelijke taal niet of krijgt u een standaardbrief in uw postbus geschoven. De voorbeelden waarmee slachtoffers een tweede keer het hele verwerkingsproces moeten doorstaan zijn legio. Een andere aanpak met meer oog voor de gevoeligheden van het slachtoffer kan hier een uitkomst bieden.
Om magistraten te sensibiliseren over deze problematiek en te vermijden dat slachtoffers naast het misdrijf nog een tweede keer worden getraumatiseerd voor de rechtbank organiseerde het IGO in samenwerking met enkele Europese partnerinstellingen van 24 tot en met 26 september een internationaal seminarie in Durbuy. In totaal namen 77 deelnemers uit 17 verschillende landen deel.
Traumatische ervaringen bespreekbaar maken
De toenemende aandacht voor de plaats van het slachtoffer in een rechtszaak is een positieve tendens. Maar wat als ook de magistraat binnen een rechtszaak het slachtoffer wordt? Welke maatregelen kunnen er dan genomen worden?
“Het zijn vragen die lang in de schaduw zijn gebleven en tijdens het seminarie uitgebreid aan bod kwamen. Het is immers niet altijd gemakkelijk om als magistraat een klankbord te vinden waar je met traumatische ervaringen terecht kan.” Zo stelt Jos De Vos, waarnemend adjunct-directeur bij het IGO. “Het seminarie en de diverse workshops hebben er voor gezorgd dat magistraten zelf erkenden dat ze door de uitoefening van hun ambt traumatische ervaringen kunnen hebben. De getuigenissen van een Belgische, Nederlandse en Spaanse procureur hebben de herkenning en erkenning van dit probleem verder aangewakkerd.”
Het besprekbaar maken van bepaalde ervaringen binnen de workshops bleek te beantwoorden aan een concrete behoefte bij de magistraten, zo reageerde een van de deelnemers: “Door dit seminarie heb ik veel geleerd over mezelf, mijn collega’s, mijn werk maar ook over de speciale positie die het slachtoffer inneemt in de strafrechtelijke vervolging.”. Een mening die binnen de werkgroepen en gesprekken sterk gedeeld werd.
Weinig landen hebben een psychologische dienst voor de justitiemedewerkers
De rol van de pers als vierde macht en de steeds mondigere burger maken dat ook de magistraten nood hebben aan ondersteuning. Voor sommigen lijkt een professioneel luisterend oor van hun collega’s nuttig en zelfs nodig, maar soms weerklinkt ook de roep naar meer professionele steun. Veel magistraten kampen immers met onverwerkte professionele trauma’s zo blijkt uit de gesprekken en vaak hebben ze moeite met het verwerken van de spanningen.
De gesprekken tonen aan dat de hulp op dit vlak nog te kort schiet. Weinig landen beschikken immers over een psychologische dienst voor de justitiemedewerkers. Enkel Nederland loopt hierin voorop.
Psychologische hulp in België voor magistraten
In België staan twee psychologen bij de stafdienst Personeel en Organisatie (P&O) klaar om te helpen. Maar heel weinig Belgische magistraten blijken hier van op de hoogte te zijn, zo tonen de reacties van de deelnemers aan. Meer sensibilisering, zowel in België als in andere EU-lidstaten is dus op zijn plaats. Met dit seminarie werd hiertoe alvast een eerste aanzet gegeven.
Aanbevolen opleidingen georganiseerd door het IGO
- Slachtofferbeleid in België - naar een geïntegreerde aanpak
- Plaats van het slachtoffer in het strafrechtelijk bestel
Lees ook
- Inzet van rapporteurs door het IGO: een best-practice op Europese schaal
- SSR-Zesdaagse: “Wij kunnen nog wat van de Belgen leren”